TOD- Bằng cách áp dụng các nguyên tắc đặc biệt được quy định trong Nghị quyết 98, TP.HCM đang kế hoạch phát triển một loạt các khu đô thị nén theo hướng Tăng cường Kết nối Giao thông công cộng (TOD) xung quanh các tuyến đường sắt metro và trục đường Vành đai 3 của thành phố. Điều này nhằm tạo ra môi trường sống và làm việc hiệu quả hơn, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững trong không gian đô thị của TP.HCM.
Thông tin mô hình TOD
Sở Giao thông vận tải TP.HCM đang tích cực thu thập ý kiến từ các sở ngành và địa phương, đồng thời hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia hàng đầu, nhằm hoàn thiện kế hoạch phát triển hệ thống giao thông kết hợp với quy hoạch phát triển đô thị (TOD). Dự kiến, đề án này sẽ được trình Uỷ ban nhân dân TP.HCM vào cuối năm 2023, mở ra triển vọng mới cho sự phát triển bền vững của thành phố.
Mô hình phát triển đô thị hướng tới giao thông công cộng, hay còn gọi là TOD (Transit Oriented Development), là một chiến lược quan trọng trong quy hoạch đô thị, dựa trên việc tập trung vào hệ thống giao thông công cộng. TOD không chỉ coi trọng việc phát triển cơ sở hạ tầng giao thông, mà còn đặt mục tiêu xây dựng cơ sở hạ tầng đô thị xung quanh các điểm trọng yếu trong hệ thống giao thông công cộng.
Tại cơ sở của mô hình TOD, nguyên tắc chính là sử dụng các điểm đầu mối giao thông công cộng như trung tâm phát triển đô thị, thu hút dân cư và hoạt động kinh doanh. Điều này giúp tạo ra một môi trường sống tiện nghi và kết nối, khuyến khích việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng và giảm ô nhiễm môi trường. TOD tạo điểm tập trung dân cư quanh các trạm giao thông chính, từ đó hình thành một hệ thống giao thông phân tán, giúp giảm tải cho các tuyến giao thông chính và tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển.
Ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở Giao thông vận tải TP.HCM, cho biết mô hình “Đề án TOD” sẽ bao gồm 7 bước; trong đó bước đầu tiên là xác định đầu mối giao thông tập trung có thể hình thành mô hình TOD.
Bước thứ hai, xác định phạm vi vùng phụ cận của khu vực nhà ga tuyến đường sắt, metro, nút giao đường Vành đai 3 TP.HCM đồng thời tiến hành rà soát quỹ đất, đồ án quy hoạch cần điều chỉnh cục bộ quy hoạch, đánh giá hiện trạng.
Bước thứ ba, tổ chức điều chỉnh quy hoạch cục bộ, nếu có. Bước thứ tư, đề xuất dự án đầu tư công độc lập thực hiện bồi thường để thu hồi đất, phát triển hạ tầng, đô thị. Bước thứ năm, đề xuất dự án đầu tư công độc lập thực hiện bồi thường để thu hồi đất, phát triển hạ tầng, đô thị.
Các bước còn lại gồm: Thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, đề xuất chủ trương đầu tư trình Hội đồng nhân dân TP.HCM phê duyệt; Tổ chức triển khai dự án và tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư các dự án.
Sở Giao thông vận tải TP.HCM đã nêu rõ rằng, cơ chế đặc thù từ Nghị quyết 98 chính là một công cụ quan trọng, tạo ra điều kiện thuận lợi cho việc triển khai mô hình phát triển đô thị hướng tới giao thông công cộng (TOD). Thông qua Nghị quyết này, Thành phố có thể điều chỉnh quy hoạch, tiến hành thu hồi và đấu giá đất tại các vùng phụ cận các đầu mối giao thông quan trọng, nhằm tạo ra cơ hội phát triển các khu đô thị mới với mật độ dân cư đông và hạ tầng đồng bộ.
Hiện tại, Thành phố đang đề xuất thực hiện thí điểm mô hình phát triển đô thị hướng tới giao thông công cộng (TOD) tại hai khu vực quan trọng là khu nhà ga metro số 1 Bến Thành – Suối Tiên và các nút giao của dự án đường Vành đai 3. Đây là hai dự án đang xây dựng, các đầu mối giao thông chính cũng đã xác định. Quỹ đất xung quanh các khu vực này đã được Sở Quy hoạch – Kiến trúc Thành phố phối hợp Uỷ ban nhân dân các quận, huyện và TP. Thủ Đức rà soát, thống kê, có thể triển khai ngay một số dự án thí điểm.
Để đảm bảo thành công của mô hình TOD, Quỹ đất xung quanh các khu vực này đã được Sở Quy hoạch – Kiến trúc Thành phố cùng Uỷ ban nhân dân các quận, huyện và TP. Thủ Đức thực hiện rà soát, thống kê. Điều này cho phép triển khai ngay một số dự án thí điểm, mang lại hiệu quả ngay từ giai đoạn ban đầu.
Kế hoạch tiếp theo là mở rộng mô hình TOD vào các khu vực, tuyến vành đai, và hệ thống metro khác, chẳng hạn như tuyến metro số 2 Bến Thành – Tham Lương. Với pháp lý đã rõ ràng và vị trí các nhà ga đầu mối giao thông đã được phê duyệt cho tuyến metro số 2, thành phố sẽ tiếp tục đẩy mạnh quá trình triển khai TOD để tối ưu hóa tiềm năng phát triển đô thị và giao thông công cộng, góp phần tạo nên một môi trường sống và làm việc tốt hơn cho cư dân thành phố.
Không gian phát triển của mô hình TOD
Theo Giám Đốc Sở Giao thông vận tải TP.HCM, mô hình “đô thị nén” là nơi có mặt độ định cư cao, diện tích nhỏ nên chủ yếu phát triển về chiều cao và không gian phía trên. Đây là khu vực có ranh giới rõ ràng với các khu vực xung quanh và đầy đủ dịch vụ, tiện ích. Tuy nhiên, quãng thời gian thí điểm áp dụng cơ chế mới không dài, chỉ 5 năm nên cần phải đẩy nhanh tiến trình thực hiện.
Trước đó, hôm 13/7/2023, tại cuộc họp thông tin, triển khai Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM, Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM Phan Văn Mãi cho rằng trong cơ chế chính sách mới mô hình phát triển đô thi theo định hướng phát triển giao thông được kỳ vọng giúp TP.HCM tận dụng được không gian dọc các tuyến metro, đường Vành đai 3 TP.HCM.
Cụ thể, cơ chế cho phép Thành phố sử dụng ngân sách địa phương triển khai dự án đầu tư công độc lập để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư. Đặc biệt, Nghị quyết 98 cho phép thành phố mở rộng lĩnh vực áp dụng đầu tư theo phương thức công tư (PPP) đối với các dự án lĩnh vực thể thao, văn hóa.
Lãnh đạo TP.HCM cũng nhấn mạnh: Việc mở rộng mạng lưới giao thông không chỉ là việc kết nối các khu vực mà còn mang theo sự kết nối mạch lạc của nguồn lực, góp phần quan trọng trong việc duy trì vị thế tiên phong về mặt kinh tế cho TP.HCM. Mô hình phát triển đô thị theo hướng tuyến giao thông (TOD) sẽ tiếp tục được TP.HCM tập trung thúc đẩy, như việc phát triển theo trục của Vành đai 3, tuyến metro số 1 từ Bến Thành đến Suối Tiên, tuyến metro số 2 từ Bến Thành đến Tham Lương, cùng với một loạt các tuyến khác sắp tới.
Trên đây là những thông tin mới nhất về đô thị nén “TOD” mà khonhasaigon đã cập nhật.